Onze thema's

EnTranCe - studenten en de energietransitie

Als Centre of Expertise Energy richten wij ons op vraagstukken rondom de thema's duurzame mobiliteit, hernieuwbare gassen en duurzame brandstoffen, Industriële transformatie, lokale en regionale energiestrategieën en systeemintegratie.

Duurzame mobiliteit

Duurzame mobiliteit is een relevant thema, omdat de vervoersector bijna 20 procent van de CO2-uitstoot veroorzaakt en omdat bereikbaarheid en leefbaarheid hoog op de regionale agenda’s staat. Bij duurzame mobiliteit gaat het om interdisciplinair, praktijkgericht onderzoek naar slimme en groene oplossingen en interventies, waarbij techniek, systeemintegratie en gedrag samenkomen. De techniek betreft het soort aandrijving (zoals met waterstof), autonoom rijden en nieuwe typen vervoer (bijvoorbeeld de hyperloop of citybikes). Integratie gaat over de manier waarop verschillende vervoersvormen op elkaar kunnen aansluiten en hoe elektrische voertuigen gebruikt kunnen worden voor energieopslag. Bij gedrag gaat het erom hoe we mensen kunnen bewegen om op duurzame wijze te reizen en te vervoeren.

Hernieuwbare gassen en duurzame brandstoffen spelen een essentiële rol de energietransitie. Waterstof is mogelijk de energiedrager van de toekomst, met biomethaan als meer lokale speler en eventuele backup voor balancering. Noord-Nederland heeft ingezet op het realiseren van een waterstof-ecosysteem. De regio heeft een indrukwekkende positie qua kennis en kunde op het gebied van fossiel gas en groengas. Het toepassingsgerichte onderzoek van ENTRANCE bouwt daarop voort en bouwt het mee uit. ENTRANCE heeft een uitgebreid en relevant netwerk, dat in samenhang proactieve initiatieven voor dit thema helpt formuleren en realiseren.

Hernieuwbare gassen en duurzame brandstoffen

Het praktijkgericht onderzoek van ENTRANCE richt zich op hernieuwbare gassen en duurzame brandstoffen als energiedragers en grondstoffen voor de toekomst. Waterstof en biomethaan (groen gas, Bio-LNG) zijn daarin belangrijke onderwerpen van onderzoek. Ook zuurstof, als restproduct van elektrolyse, en kooldioxide, als restproduct van biogas productie, worden meegenomen in het onderzoek. Het onderzoek op dit thema beslaat het interdisciplinaire vakgebied van duurzame generatie, opslag, distributie (grootschalig en kleinschalig), vermarkten, wet- en regelgeving, kennis- en waarderingsdisseminatie, acceptatie, inpassing en het gebruik in de regio en daarbuiten.

Industriële transformatie

Industriële transformatie betreft de uitdaging die de industrie, die ruim 40 procent CO2-uitstoot veroorzaakt, om emissieloos te opereren. De vraag is hoe de transformatie van de op aardgas-chemie gebaseerde industrie in Noord-Nederland de ambitie om in 2050 geen CO2 meer uit te stoten kan worden gerealiseerd. De rol van ENTRANCE is partijen bij elkaar brengen en met elkaar laten samenwerken en innoveren. Het vormen en het optimaliseren van nieuwe ecosystemen gaat meestal niet vanzelf.

We maken dit mogelijk op het niveau van industriële clusters, bedrijventerreinen en - bij vraagbundeling - ook voor het MKB. Het praktijkgericht onderzoek van ENTRANCE vindt plaats vanuit het energieperspectief: energiedragers voor het opwekken van energie en niet als grondstof. Daarbij wordt naast de ENTRANCE-faciliteiten gebruik gemaakt van de Zernike Advanced Processing (ZAP)-faciliteit, een semi-industriële leer-werkomgeving waar kennisinstellingen en (mkb-)bedrijven samenwerken aan innovatieve oplossingen voor de biobased economie.

Lokale en regionale energiestrategieën

Het invullen van het klimaatakkoord op lokaal niveau wordt de komende jaren een pittig proces. Wat mondiaal een bijdrage moet leveren aan het verminderen van de opwarming van de aarde en daarmee goed is voor het collectief, staat geregeld op gespannen voet met wat lokaal wenselijk geacht wordt. Denk aan windparken, biovergisters en zonneparken. Decentrale overheden moeten samen met de netbeheerder en andere lokale belanghebbenden, waaronder energiegemeenschappen van burgers, handen en voeten geven aan de ruimtelijke inpassing van hernieuwbare energieopwekking en het verduurzamen van de gebouwde omgeving. Onder andere in het kader van het Nationale Programma Regionale Energiestrategie (RES) en de Nationale Omgevingsvisie (NOVI). Daarbij zal ook rekening moeten worden gehouden met Europese wetgeving en de Nederlandse uitwerking daarvan.

Met interdisciplinair praktijkgericht onderzoek dragen we bij aan het vormgeven van de energietransitie op lokaal en/of regionaal niveau en aan het draagvlak en de participatie van alle belanghebbende partijen daarbij. Dit onderzoek wordt gefaciliteerd met onder andere proeftuinen en EnergySense, een veldlaboratorium waarin het energiegebruik van huishoudens gemonitord kan worden en nieuwe producten, diensten en systemen in real-life getest kunnen worden.

Systeemintegratie

Systeemintegratie betreft de integratie tussen schakels en spelers in de energiewaardeketens van een hybride energiesysteem met een breed scala aan bronnen en verschillende energiedragers. Daarbij is het de uitdaging om in de energietransitie het energiesysteem duurzaam, betrouwbaar, veilig en betaalbaar te maken. Bij de systeemintegratie gaat het om afstemming tussen verschillende sectoren, het efficiënt benutten van infrastructuur en van opwek-, conversie- en opslagcapaciteit. ENTRANCE verricht interdisciplinair praktijkgericht onderzoek op 5 deelgebieden:

  • Speelveld: Kenmerken van de bouwblokken in een hybride energiesysteem en de gebiedspotentie en het sociaal profiel van de bewoners en andere betrokkenen op regionaal en lokaal niveau.
  • Krachtenveld: Wisselwerking tussen de externe krachten en het energiesysteem, waarbij nadrukkelijk ook de effectiviteit van beleidsinstrumenten meegenomen wordt.
  • Regie: Afstemming tussen entiteiten op verschillende niveaus en regelgeving voor organische groei van het energiesysteem. Ook economische haalbaarheid is hier van belang.
  • Ontwerp: Ontwerp en dimensioneren van het energiesysteem, waarbij het primair gaat om CO2-reductie, betrouwbaarheid, veiligheid en betaalbaarheid, maar ook om ruimtebeslag, kosten en kostenverdeling, en de inrichting van het business ecosysteem.
  • Operationele sturing: Sturingsvormen gericht op betrouwbaar functioneren (balancering, congestiemanagement en voorzieningen om effect van storingen te dempen), de hiervoor benodigde data-infrastructuur, en de relatie met marktmechanismen en (semi-)autonome deelsystemen.