Promotie Frank Assies

In het hoger onderwijs wordt de motivatie van studenten en de invloed van hun docenten daarop, weliswaar belangrijk gevonden, maar niet vaak in real-time bestudeerd. Real-time verwijst hier naar de feitelijke handelingen of de interacties van en tussen docenten en studenten die plaatsvinden tijdens onderwijsleerprocessen, bijv. een les. Door motivatie van studenten te bestuderen vanuit een real time perspectief is het mogelijk de resultaten van zo'n studie te relateren aan bestaande en concrete praktijksituaties, zoals de wederzijdse beïnvloeding van studenten en docenten op het verloop, de vorm en zelfs de inhoud van een les.

Docenten in het hoger onderwijs zijn geneigd docentgerichte strategieën toe te passen tijdens het lesgeven, als gevolg daarvan zijn het vooral de docenten die aan het woord zijn en zijn het de studenten die moeten luisteren. Dit heeft op termijn vaak een negatieve invloed op het motivatie gevoel van studenten. Docenten zouden daarom bewuster gebruik moeten maken van meer student-gerichte instructiestrategieën, zodat de expertise die de docent heeft actief met de studenten kan worden gedeeld en gecombineerd met de nieuwsgierigheid van individuele studenten op specifieke momenten tijdens de les. Deze interactieprocessen tussen docenten en studenten zijn echter complex en dynamisch. Dat wil zeggen, om ontwikkelingen van real-time interactieprocessen tijdens een les of een serie lessen te bestuderen, moet er rekening mee worden gehouden dat deze interactieprocessen niet-lineair zijn en dus moeilijk te voorspellen.

Op basis van het bovenstaande werden voor deze empirische studie zowel een experimentele als een controlegroep gebruikt en werden de volgende vragen geformuleerd:

1. Hoe gemotiveerd zijn studenten aan een Lerarenopleiding voor het Basisonderwijs voor wiskundelessen op de korte (5 weken) en de middellange termijn (12 -13 weken)?
2. Helpt video coaching opleiders bij het creëren van realistische percepties van zichzelf over hun gebruik van instructiestrategieën (ruimte geven, structuur en flexibele ondersteuning bieden) tijdens hun lessen?
3. Hoe ontwikkelt het gebruik van instructiestrategieën door opleiders zich in de tijd en hoe ontwikkelt de motivatie van studenten zich in hetzelfde tijdsverloop?  

De gegevens voor deze studie werden verkregen met behulp van een interventie in de vorm van video-coaching van trainers, video-opnamen van studenten tijdens de les, het afnemen van vragenlijsten bij trainers en studenten op de middellange en de - zeer - korte termijn, en het afnemen van semigestructureerde interviews met de gecoachte trainers een jaar na dato.

Uit deze studie blijkt onder meer dat:

1. de motivatie van studenten op de middellange termijn weliswaar wat afneemt, maar dat deze afname duidelijk minder is dan bij de studenten in de controlegroep;
2. wanneer opleiders hun studenten actief betrekken bij de les, zij zelf de instructiestrategieën ruimte geven en flexibele ondersteuning bieden meer toe te passen tijdens de les;
3. docenten het lastig vinden zichzelf realistisch te beoordelen wat betreft het toepassen van instructiestrategieën tijdens de les;
4. docenten die gemiddeld meer instructiestrategieën toepassen tijdens de les ook gemiddeld meer gemotiveerde studenten hebben, maar ook dat het strategiegebruik bij deze docenten sterk fluctueert evenals de motivatie van hun studenten. 

Link naar het proefschrift van Frank Assies 

Lees ook dit verhaal: Curious Minds: een positieve benadering van talent