Collegetour met minister Ernst Kuipers

Tekst: Loes Vader
Foto's: Rosan Bloem

Ernst Kuipers heeft goede herinneringen aan het Essonyiusplein. De minister woonde er van 1978 tot 1984 toen hij Medicijnen studeerde aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het prominente gezicht van de coronamaatregelen toonde medeleven met de studenten die in coronatijd studeerden en weinig goede herinneringen hebben aan hun studenttijd. 'Ik heb vier zoons van jullie leeftijd en heb dus van heel dichtbij meegemaakt wat de maatregelen betekenden voor studenten.'

Uitstoom jonge zorgprofessionals

Voor de uitdagingen van studenten Verpleegkunde en Tandheelkunde in de zaal heeft de minister misschien wel begrip, maar hij heeft ze nauwelijks iets te bieden. Vier van de tien jonge zorgprofessionals verlaat de zorg binnen twee jaar. De zorgvraag groeit en het aanbod daalt.

'De arbeidsproductiviteit van zorgprofessionals daalt. Het is niet vol te houden', aldus een student Verpleegkunde. Kuipers: 'We lopen tegen de grenzen aan en er is geen gouden oplossing.' De minister noemt preventie, eigen verantwoordelijkheid, de juiste zorg op de juiste plek en digitale oplossingen, zoals slimme tools en andere vormen van monitoring. 'Wij kunnen niet alles oplossen. Het werk verandert. We moeten de beschikbare mensen anders aan inzetten. Studenten die uitstromen en de ambitie hebben om minister te worden, nodigt Kuipers uit een dag met hem mee te lopen. 'Kom langs, loop mee!,' lacht de bewindsman.

Gezondheidsverschillen

Moderator Jim Lo-A-Njoe, docent-onderzoeker bij de Academie voor Sportstudies en fractievoorzitter van D66 in de gemeenteraad van Groningen, vraagt zijn partijgenoot naar de toegankelijkheid van de zorg. Met een paar schrijnende voorbeelden maakt de minister duidelijk dat zorg helemaal niet zo toegankelijk is voor iedereen. 'Als jullie straks oud zijn, dan weten jullie waar je terecht kunt. En als je het niet weet, bel je iemand van je jaarclub of een oud-studiegenoot die je de weg wijst. Maar een groot deel van de bevolking kent de weg niet en heeft geen netwerk.' Mensen in Helpman worden gemiddeld zeven jaar ouder dan mensen in Paddepoel of Selwerd. Mensen uit arme wijken worden vaak al eerder ziek. 'Op je vijfenvijftigste ziek worden of op je zeventigste, dat is een enorm verschil.'

Tandarts terug in de basisverzekering

Ook heeft Kuipers geen positieve boodschap voor de student Tandheelkunde die vraagt of de tandarts niet terug kan in de basisverzekering. Kuipers benadrukt dat de tandarts voor kinderen in de basisverzekering blijft. Hij beaamt dat er een oorzakelijk verband is tussen onder andere hart- en vaatziekten en een slecht gebit, maar mensen die de tandarts niet kunnen betalen, moeten dat zelf oplossen met toeslagen.  'Volwassenen moeten hun eigen afweging maken. Uit solidariteit gaan we het niet oplossen.'

Integraal zorgakkoord

De minister verwacht veel van het Integraal Zorg Akkoord, dat de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar moet houden. 'Vroeger waren alle zorgdomeinen van elkaar gescheiden. De geestelijke gezondheidszorg, de ziekenhuiszorg, de huisarts en ga zo maar door. Nu hebben we al die domeinen samengebracht om samen te bepalen hoe de zorg goed, toegankelijk en betaalbaar blijft. Ook de gemeentes doen mee, want die hebben een belangrijke rol bij de preventie. Neem bijvoorbeeld financiële zorgen. Schulden hebben een negatieve impact op gezondheid.

De ongeveer 100 studenten in de zaal hoeven in ieder geval niet te vrezen voor werkloosheid, want de zorg heeft vacatures genoeg. 'Nu al werkt één op de zes Nederlanders in de zorg', vertelt Kuipers. 'Als die lijn zo doorgaat, is dat één op de vijf in 2030 en één op de vier in 2040. Als we het op één op de zes willen houden, dan moeten we het dingen anders gaan doen.' Hij drukt de studenten nogmaals op het hart dat digitale zorg de toekomst is en houdt een betoog over concentratie van specialistische zorg, zoals de pijnlijke keuzes rondom kinderhartchirurgie.

Selfies

Voor Kuipers vertrekt neemt hij ruimschoots de tijd voor selfies met studenten. Hij eindigt de collegetour met de woorden: 'De zorg gaat veranderen, niet voor je, maar met je.'