Nieuwe energie vanuit een container: Entrance bestaat 20 jaar

Entrance – Centre of Expertise Energy is het centrum voor duurzame energievoorziening. In het lichte gebouw, vol met ramen, komen studenten, wetenschappers en bedrijven samen. Ze delen kennis en werken samen aan de overgang naar schonere energiebronnen. Dit jaar viert Entrance haar twintigjarig bestaan. “Eigenlijk hebben we het terrein gewoon gekraakt.”

Tekst: Bart Breman
Foto Wim (rechts op de foto): Daniek Snijder  

Oud-lector Energietransitie en medeoprichter Wim van Gemert kijkt eens om zich heen als hij door de grote, open ruimte van het hoofdgebouw wandelt. “Dit is de feestzaal”, lacht hij. In de door glazen panelen omgeven ruimte staan houten bankjes en tafels. Er loopt iemand richting een praktijkruimte en achter een glazen deur meldt een bezoeker zich bij de ontvangstbalie. “Twintig jaar liepen mensen hier letterlijk rond met klei op hun schoenen”, vertelt Van Gemert. “Er stond helemaal niks. Toen hebben we een paar containers opgehaald, wat bordjes op de grond geplaatst en zo zijn we begonnen.”  

De huidige directeur van Entrance en lector Waterstoftoepassingen Jan-Jaap Aué lacht om de anekdote. “Eigenlijk hebben we het terrein gewoon gekraakt”, vertelt hij. “Het ging allemaal in goed overleg met de gemeente, maar we wilden wel gewoon van start.”  

Serieuze start  

Entrance ging weliswaar op ludieke wijze van start, maar de aanleiding om te beginnen was een stuk serieuzer. “Twintig jaar geleden werd duidelijk dat de energietransitie een groot maatschappelijk vraagstuk aan het worden was”, vertelt Aué. “We vonden dat het tijd was om na te denken hoe het energiesysteem van de toekomst eruit zou gaan zien, welke banen daarbij nodig zijn en hoe je studenten daarvoor moet opleiden.” 

Van Gemert maakte de overstap uit de ‘fossiele wereld’, zoals hij het omschrijft. “Ik kom van Gasunie. Ik was verantwoordelijk voor Gasunie Research, waar ik op kleinere schaal werkte aan de energietransitie. Ik ben dus begonnen in vijandige wereld en er waren in die tijd zelfs energiebedrijven die me beschuldigden van het vernietigen van maatschappelijk kapitaal.”  

Van Gemert en Aué zetten hun werk met Entrance door en in 2013 volgde een onverwachts bezoek van koning Willem Alexander. “Hij was in de stad om Gasterra te openen en men vond dat hij ook bij ons langs moest komen”, vertelt Van Gemert. Punt was wel dat er niet zoveel stond: een paar portakabins en wat bordjes die aangaven wat er zou gaan komen. “Ik heb gezegd dat hij over een paar jaar maar terug moest komen, want dan zou alles vol staan. En dat deed hij.”  

Proeftuin en stroschuur 

In 2015, toen Entrance al 10 jaar onderweg was, verrichtte koning Willem-Alexander de tweede, officiële opening. “Na de eerste tien jaar was het moment daar om meer te doen dan alleen projecten”, vertelt Aué. Zo werd Entrance een grote proeftuin voor experimenten én een ontmoetingsplek. Aué wijst naar buiten, in de richting van een gebouw naast het hoofdgebouw, dat voor een groot deel lijkt te bestaan uit strobalen. “Dat is de Energy Barn: hét clubhuis van de energietransitie, waar we met elkaar te spreken en discussiëren.”   

Die ‘stroschuur’, zoals Van Gemert hem noemt, staat er dus niet voor niets. “Hij is bedoeld als open uitnodiging. Je kunt binnenkomen en er zelf iets van maken. Iedereen die een voet over de drempel zet moet zich thuis voelen. Dat is de essentie van wat we hier doen.” 

Petro-nostalgie 

De energietransitie betekent niet alleen afscheid nemen van de fossiele energie. Er moet iets nieuws en innovatiefs voor in de plaats komen, dat van iedereen is en door iedereen wordt gedragen, vindt Van Gemert. “Gezamenlijkheid en wederkerigheid zijn kenmerken van een innovatieve samenleving en er is vertrouwen nodig om kennis te delen. Naast al onze kortetermijnbelangen moeten we samen ook iets op de lange termijn nastreven, iets dat te maken heeft met de kwaliteit van onze leefomgeving.”  

Dat is niet eenvoudig, want we worden voortdurend verleid door kortetermijnoplossingen. Van Gemert ziet overal ter wereld landen teruggrijpen op fossiele brandstoffen, vaak als reactie op de energietransitie. “Noem het maar petro-nostalgie”, lacht hij. Dan, op serieuzere toon: “Daarom is het zo belangrijk om niet te polariseren en het gesprek te blijven aangaan.” 

Samenwerking  

Twintig jaar na de start met containers en bordjes staan er moderne en energiezuinige gebouwen, waar het een drukte van belang is. Studenten, wetenschappers en het bedrijfsleven werken er samen aan de energietransitie. “We zijn een thematische innovatiewerkplaats”, vertelt Aué. “Studenten kunnen op allerlei manieren bij ons terecht. We hebben stageplekken, je kunt hier afstuderen en aan projectopdrachten werken. Daarnaast werken wetenschappers en het bedrijfsleven samen aan nieuwe oplossingen. Of je nou een inwoner, een gemeente, een netwerkbedrijf of een elektriciteitsproducent bent: iedereen is hierbij nodig.”   

“Er zijn mooie resultaten behaald in de afgelopen jaren”, vertelt Aué. “Bijvoorbeeld onze deelname aan de ‘Regiodeal Zuidoost-Friesland’.” Van 2022 tot en met 2024 werkten onderzoekers van Entrance samen met bewoners, gemeenten, netwerkbedrijven aan het versnellen van de energietransitie. Het resulteerde in een nieuw toetsingskader, waarmee gemeenten beter kunnen bepalen welke aanpak in welke wijk het beste gaat werken. “Wat je in dit project zag is dat de juridische, de sociale en de technische kant echt bij elkaar kwamen.”   

Entrance voelt soms als een jongensboek, vertelt Aué. “Elke keer als je een bladzijde omslaat, denk je dat je aan het einde van een hoofdstuk bent, maar dan begint er weer iets nieuws. Het is mooi om te zien dat we na twintig jaar nog steeds relevant zijn.”