Orange the world: ‘Geweld tegen vrouwen is een groot maat­schappelijk probleem’

Tussen 25 november en 10 december vindt wereldwijd de campagne Orange the World plaats, waarmee aandacht wordt gevraagd voor geweld tegen meisjes en vrouwen. Ook op de Hanze hebben studenten en medewerkers te maken met het onderwerp. Het is daarom belangrijk om voortdurend bewustzijn aan te wakkeren en goed onderwijs te bieden. “Geweld tegen vrouwen is een groot maatschappelijk probleem", stelt docent-onderzoeker Winette in ’t Veld.

Tekst: Bart Breman

De afgelopen maanden kreeg geweld tegen vrouwen meer media-aandacht dan ooit. Na de moord op de 17-jarige Lisa ontstond het initiatief ‘Wij eisen de nacht op’, dat zich inzet voor meer veiligheid voor vrouwen. Kort geleden werd campagne ‘Man, zeg er wat van!’ gelanceerd, om mannen te motiveren om elkaar aan te spreken op seksueel grensoverschrijdend gedrag.  

“Met dit soort initiatieven hebben feministische groepen en anderen mensen verantwoordelijkheid genomen om dit probleem onder de aandacht te brengen. Daardoor is er meer bewustwording ontstaan van wat er al heel lang aan de hand is”, vertelt begeleidingskundige en docent-onderzoeker binnen de Academie voor Sociale studies Winette in ’t Veld. In haar werk houdt ze zich bezig met de zogenaamde ‘taboeonderwerpen’, geweld tegen vrouwen en kindermishandeling.  

Een groot maatschappelijk probleem 

“Geweld tegen vrouwen is een groot maatschappelijk probleem”, vertelt In ’t Veld en de cijfers bevestigen dat. Er sterven per dag 137 vrouwen aan de gevolgen van geweld door een (ex-) partner of familielid. Daarnaast heeft 33 procent van alle vrouwen ter wereld fysiek of seksueel geweld ervaren. Bijna een kwart van alle Nederlandse vrouwen heeft te maken gehad met een vorm van seksueel misbruik of geweld.  

“Van oudsher leeft de gedachte dat de vrouw minder is of tweederangs en dat de man dus superieur is: sterker en krachtiger.” Die gedachte zorgde voor scheve verhoudingen tussen mannen en vrouwen, die nog steeds doorwerken in onze huidige maatschappij. “Nog steeds krijgen vrouwen soms minder betaald dan mannen voor hetzelfde werk.” De scheve verhoudingen kunnen er ook voor zorgen dat ongewenst gedrag als normaal wordt ervaren. “Een student vertelde eens dat ze met haar moeder had gesproken over grensoverschrijdend gedrag tijdens het uitgaan. ‘Nou’, had haar moeder gezegd, ‘dat hoort er toch ook wel een beetje bij….’” 

Een gezamenlijke oplossing 

In onze huidige samenleving hebben media een grote rol. “Sociale media hebben veel invloed op wat mensen denken en geloven.” In ’t Veld wijst op de ophef rondom ‘Lentekriebels’, een serie lespakketten over vriendschap en verliefdheid. “Er zijn veel mensen die het nepnieuws dat over ‘Lentekriebels’ werd verspreid geloofden. Maar ook een zeer conservatieve influencer als Andrew Tate heeft met zijn denkbeelden veel invloed op jonge mensen.”  

“Wat ik daarom belangrijk vind is dat we niet alleen vermoedens van onveiligheid bespreken, maar ook het gesprek voeren over wat gezonde seksualiteit eigenlijk is,” legt In ’t Veld uit. “Bewustwording van wat er gebeurt als je iemand op een bepaalde manier bejegent is heel belangrijk.” Het gesprek hierover moet gezamenlijk worden gevoerd: “Mét de jongens en mét de mannen. Anders krijg je zij tegen wij en het is een probleem van ons allemaal.” 

Ook de overheid zou een grotere rol moeten spelen in het tegengaan van geweld tegen vrouwen. Volgens een rapport van de Raad van Europa doet Nederland structureel te weinig om dit tegen te gaan. “Ondanks het werk van Regeringscommissaris Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag en Seksueel Geweld Mariette Hamer moet er meer regie genomen worden en zullen verschillende instanties veel meer en veel beter samen moeten werken.”  

Wat te doen?  

Geweld, tegen vrouwen én in de huiselijke sfeer, speelt overal in en in elke laag van de bevolking, benadrukt In ’t Veld. Ook op de Hanze komen mensen ermee in aanraking. Daarom is het belangrijk om voortdurend bewustzijn aan te wakkeren en goed onderwijs te bieden. “Tijdens Orange the World geven we veel aandacht aan het onderwerp. Er zijn bijvoorbeeld lezingen, debatten en voorstellingen.” 

Maar alleen goed onderwijs en bewustwording creëren is niet genoeg. Benaderbare aanspreekpunten en toegankelijke zorg zijn essentieel. “We hebben sinds een paar jaar een projectleider Sociale Veiligheid en er zijn verschillende functionarissen en vertrouwenspersonen actief op de Hanze. Bij elke opleiding is er een aanspreekpunt voor studenten én medewerkers. Dat kan voor een melding zijn, maar deze mensen zijn er ook voor vragen en om even te sparren.”  

De aandacht die de Hanze aan het thema schenkt is daarmee goed, maar het mag best nog wat meer naar voren komen, vindt In ’t Veld. “Wat bijvoorbeeld heel veel impact heeft zijn de verhalen van ervaringsdeskundigen. Die zijn zo ongelooflijk waardevol en zorgen voor veel bewustwording. Daarom pleit ik er sterk voor om ervaringsdeskundigen structureel inzetten, ook binnen het onderwijs.”   

Expositie #WijOok

Tijdens Orange the World worden overal ter wereld gebouwen en objecten oranje uitgelicht en worden er debatten, tentoonstellingen en andere activiteiten georganiseerd. Kunstenaarscollectief #WijOok draagt bij aan Orange the World met een tentoonstelling die de impact van seksueel geweld zichtbaar en bespreekbaar maakt. Vanuit Academie Minerva is werk beschikbaar gesteld van ervaringsdeskundigen en kunstenaars die betrokken waren bij het onderwijsproject ’Representatie van het Onvoorstelbare’ en de lessen ‘Dark Matter’.

Lees er meer over

Vanuit #Wijook exposeert Yingtong Zhou met 5 grote houtskooltekeningen, waarbij zij een performance uitvoert, in het Atrium van de Van Olstborg. Haar werk is van 26 november tot en met 2 december te zien.