JUST ART zet kunst in voor klimaatrecht­vaardigheid

In welke staat erven onze kinderen deze wereld? Hoe krijgt ieder van ons persoonlijk te maken met de gevolgen van klimaatverandering? En hoe kunnen we werken aan oplossingen zonder moedeloos te worden van de complexiteit van de klimaatcrisis? Het project JUST ART wil via kunst en artistiek onderzoek het bewustzijn vergroten en mensen helpen perspectief te zien in oplossingen. Het project ontvangt 6,8 miljoen euro als onderdeel van de Nationale Wetenschapsagenda om kunst in het centrum van klimaatrechtvaardigheid te plaatsen. Vanuit Kenniscentrum Kunst & Samenleving van de Hanze leidt senior-onderzoeker Ruby de Vos één van de werkpaketten, en lector Wendy Gers is betrokken bij een tweede pakket, elk met hun eigen artistieke focus.

Nu de gevolgen van klimaatverandering steeds sneller voelbaar zijn, wordt ook  duidelijk dat degenen die het minst verantwoordelijk zijn voor de crisis, het hardst worden getroffen. Klimaatrechtvaardigheid, het centrale uitgangspunt van JUST ART, is een concept dat de nadruk legt op de ongelijkheid en onrechtvaardigheid die klimaatverandering teweegbrengt. 

Een klimaatrechtvaardige samenleving is een dringende noodzaak, maar de weg daar naartoe is moeilijk. De enormiteit en complexiteit van het probleem werkt vaak verlammend. Ook zijn mensen zich er vaak niet van bewust dat klimaatrechtvaardigheid ook in hun directe leefomgeving een rol speelt. Dat zorgt ervoor dat klimaatrechtvaardigheid in de praktijk belemmerd wordt door een gebrek aan bewustzijn en consensus over praktische oplossingen. En juist daar kan kunst helpen. 

Van Aruba tot de Waddeneilanden 

‘JUST ART: Creating Common Grounds for Climate Justice Through Artistic Research’ brengt kunstenaars, onderzoekers uit diverse disciplines, stakeholders en gemeenschappen in landelijke en stedelijke regio's van Aruba tot de Waddeneilanden samen om deze onrechtvaardigheden aan te pakken. 

Onder leiding van de Rijksuniversiteit Groningen (Prof. Dr. Ann-Sophie Lehmann, kunstgeschiedenis & materiële cultuur, Faculteit der Letteren) werken tien instellingen voor hoger onderwijs samen met veertig maatschappelijke partners om gemarginaliseerde stemmen van burgers te versterken, systemische onrechtvaardigheden te belichten en nieuwe, onverwachte strategieën te bedenken en uit te werken voor een meer rechtvaardige vormen van klimaatactie. 

Kunst brengt mensen in beweging 

In de kern werpt JUST ART licht op de vele manieren waarop klimaatverandering bestaande onrechtvaardigheden versterkt, gerelateerd aan ras, klasse, geslacht, geografie, koloniale geschiedenis of de relatie tussen mensen en andere levensvormen. Kunst brengt mensen in beweging door ze op een andere manier naar de wereld te laten kijken. Kunst biedt fantasierijke scenario's voor de toekomst en onconventionele benaderingen. Zo kan kunst mensen raken en in hun kracht zetten om door co-creatie de kloof tussen bewustzijn en actie te overbruggen. Om die beweging in gang te zetten werken kunstenaars op het snijvlak tussen de academische wereld en de maatschappij. Kunst en wetenschap kunnen zo een belangrijke stap richting klimaatrechtvaardigheid vormen.

Fourteen consortia receive funding in the NWA ORC round 2024 | NWO