Het behoud van cultureel erfgoed met IT Hub

Oude verhalen en herinneringen verdwijnen langzaam in de mist van de tijd. De Verhalenwerf, de erfgoedafdeling van de bibliotheek in Hoogeveen, wil dit culturele erfgoed juist bewaren en doorgeven. Daar willen ze alle Hoogeveners bij betrekken. Jong en oud. Want iedereen heeft een verhaal. Maar hoe verzamel je die verhalen op een eenvoudige manier? Met nieuwe AI-technologie het culturele erfgoed levend houden? Challenge accepted.

De kracht van verhalen

Verhalen vertellen en bewaren helpt je om stil te staan bij waar je vandaan komt, zegt Lianne IJmker, programmamanager Erfgoed en Cultuureducatie bij de Bibliotheek Hoogeveen. Lianne wil graag dat alle Hoogeveners hun verhaal delen, maar dat bleek nog niet zo makkelijk. ‘We probeerden verhalen te verzamelen via de website, maar dat werkte niet voor iedereen’, vertelt ze. ‘Voor laaggeletterden en ouderen die niet zo digitaal vaardig zijn was dat een drempel. En jongeren bereikten we al helemaal lastig. Erfgoed en geschiedenis was voor hen stoffig. We zochten een manier om iedereen erbij te betrekken.’  

Hechte groep

Lianne klopte aan bij stadgenoot IT Hub. Hier werken ze aan innovatie- en digitaliseringsvraagstukken voor mkb-bedrijven en maatschappelijke organisaties. Een andere rol is het verbinden van onderwijs, bedrijfsleven en overheid door innovatievragen te koppelen aan talent en bedrijven uit de regio. De Hanze is één van de initiatiefnemers van IT Hub. ‘Wij zorgen dat studenten aan échte maatschappelijke uitdagingen kunnen werken en dat die oplossingen waarde opleveren voor de regio’, vertelt business developer Ronald Eissens. Met deze aanpak heeft IT Hub zich ontwikkeld tot een plek waar innovatieve ideeën ontstaan, nieuwe samenwerkingen worden aangegaan en verrassende digitale oplossingen worden bedacht die in verschillende sectoren toepasbaar zijn.

Privacy en techniek

Er is bewust gekozen voor een Android-telefoon, zegt Casper. ‘Android heeft een interne opslag voor apps waar je van buitenaf niet bij kunt. Daardoor kun je de gegevens in de app veiliger bewaren.’  Belangrijk is ook dat er zorgvuldig en veilig wordt omgegaan met de persoonlijke informatie. Om dat voor elkaar te krijgen werkte Casper samen met Bitesize AI, een bedrijf dat veel weet van kunstmatige intelligentie. Samen zorgden ze dat alles volgens de AVG-privacyregels gebeurt. Voor de vormgeving van Nel werkte hij samen met 1609 Bold.  

Drentse tongval

Het was vooraf wel even spannend hoe de speech-to-text technologie op vertellers met een accent zou reageren, vertelt Casper glimlachend. Met andere woorden: kan de techniek overweg met een Drentse tongval? ‘Het ging verrassend goed’, zegt Casper. ‘Misschien kunnen we de verzamelde verhalen later zelfs gebruiken om de spraakherkenning slimmer te maken. Nel wil vast wel Drents leren.’ Hij kijkt met een goed gevoel op zijn afstudeerproject terug. ‘De uitdaging was om iets te maken dat níet voelt als technologie. Dat is goed gelukt denk ik. Je hoeft geen account aan te maken of op een ingewikkelde website in te loggen. Je hoeft alleen maar te praten. Het is overzichtelijk en laagdrempelig, ook voor mensen die moeilijk lezen of schrijven.’

Waarom dit werkt

Vertel het Nel laat zien hoe innovatie en traditie hand in hand kunnen gaan. In een klassieke huiskamer, waar je je direct thuis voelt, ontmoet je moderne technologie en kunstmatige intelligentie. Zo krijgt de geschiedenis van Hoogeveen een eigentijdse plek. Lokale verhalen worden op een makkelijker manier vastgelegd, bewaard en gedeeld.