Samen werken aan studenten­welzijn

Sinds 2019 monitort het Lectoraat Rehabilitatie tweejaarlijks het studentenwelzijn en de relatie met studiesucces op de Hanze. Daarnaast ontwikkelt het lectoraat programma’s om studenten hulp en ondersteuning te bieden bij het studeren. Lector Jacomijn Hofstra en onderzoeker Jorien van der Velde vertellen er meer over.

Tekst: Bart Breman 

Lector Jacomijn Hofstra en senior onderzoeker Jorien van der Velde werken bij het Lectoraat Rehabilitatie, dat zich richt op het bevorderen van het maatschappelijk functioneren van mensen met participatieproblemen. Eén van de speerpunten is Begeleid Leren, waarmee het lectoraat jongeren met psychische, cognitieve en/of psychosociale problemen ondersteunt bij het (gaan) studeren.  

Twee onderzoeken 

“In 2019 wilden we een programma ontwikkelen om studenten te helpen met het versterken van hun cognitieve vaardigheden: plannen, time management, dat soort zaken”, vertelt Van der Velde. “Daarom zijn we gaan onderzoeken hoe mentale gezondheid samenhangt met die cognitieve problemen. Daar kwam uiteindelijk de survey uit voort die we vanaf 2019 uitzetten onder alle Hanze-studenten.” Hofstra vult aan: “Het Trimbos-instituut onderzoekt, vanaf 2021, tweejaarlijks het studentenwelzijn in heel Nederland. In ons eigen onderzoek kunnen we extra analyses doen en uitgebreide vragen stellen, zoals over studievaardigheden en -voortgang, die voor ons interessant zijn. Daar richt het Trimbos-onderzoek zich niet op.”  
 
Het landelijke Trimbos-onderzoek is dit jaar wederom uitgevoerd. Volgens dat onderzoek is het mentaal welzijn van studenten licht verbeterd. Van der Velde: “Dat is mooi, maar als je naar de data kijkt zie je wel dat die verbetering vooral zit ten opzichte van 2021. In dat jaar brak de COVID-pandemie uit en ging het met heel veel mensen niet goed. In 2023 was er een verbetering te zien, die zich dit jaar met paar procentpunten doorzet.”  

“Via ons eigen onderzoek hadden wij nog data uit 2019”, vervolgt Van der Velde. “In dat jaar ging het relatief goed met de studenten. In 2021 volgde een scherpe daling. Daarna, in 2024, zagen wij ook een verbetering, maar we zaten nog lang niet op het niveau van 2019. Dus wij zijn heel benieuwd naar de uitkomsten van ons eigen onderzoek, dat we komend voorjaar weer gaan doen. Gaan we hetzelfde zien als het Trimbos Instituut of komt er iets anders uit?” 

Veel ballen in de lucht 

De effecten en de nasleep van de coronapandemie spelen nog steeds een rol in het studentenwelzijn, geeft Van der Velde aan. “Jongeren die de COVID-pandemie als scholier of student hebben meegemaakt, hebben dingen gemist die ze juist in die fase leren. Sociale vaardigheden als het leggen van nieuwe contacten, maar ook cognitieve vaardigheden als het leren plannen van je studie.”   

Natuurlijk zijn niet alle klachten te herleiden tot de pandemie. Tegenwoordig worden sociale media vaak genoemd als invloedrijke factor op het welzijn. Daarnaast kan het gebruik van digitale media binnen de opleiding ook voor problemen zorgen. “Alle informatie over je studie en je resultaten staat online, maar is niet altijd goed te vinden”, verduidelijkt Van der Velde. “Op de middelbare school is dat ook zo, maar dan kunnen ouders nog meekijken en helpen. Dat kan hier niet meer. Als student ben je ineens veel meer op jezelf aangewezen.”  

Studeren en leren studeren betekent veel ballen in de lucht houden, volgens Hofstra. “En als je mentale problemen hebt, komen daar opeens nog meer ballen bij. Studenten met mentale problemen lopen dan ook tegen obstakels aan op het vlak van studievaardigheden. Het is dus belangrijk om gerichte aandacht voor deze groep studenten te hebben, zodat zij hun studie met vertrouwen kunnen voortzetten en succesvol kunnen afronden.” 

Succesvolle trainingen en methodieken 

Die gerichte aandacht wordt gegeven in de verschillende programma’s, die het lectoraat ontwikkelt op basis van de onderzoeksresultaten. Hofstra: “We hebben de Move aHead!-methodiek ontwikkeld, die studenten helpt om hun cognitieve vaardigheden te trainen. Het Heads-Up-project richt zich op het aanpakken van mentale gezondheidsvaardigheden en EAST (Eenzaamheidsaanpak voor studenten) biedt studenten een laagdrempelige manier om in gesprek te gaan over eenzaamheid.” 
 
Het onderzoeken van het studentenwelzijn en het vandaaruit ontwikkelen van programma’s met specifieke doelen werpt zijn vruchten af. “Uit de evaluatie van de Move aHead!-training kwam naar voren dat studenten na het volgen van de training meer handvatten hebben om te studeren én minder stress ervaren. Dus het werken aan je cognitieve vaardigheden heeft effect op je welzijn”, zegt Van der Velde.   
 
Het succes van de programma’s blijft niet alleen tot de Hanze beperkt. “Vanuit de Sociale Agenda van Nij Begun hebben we financiering gekregen om Move aHead! verder te implementeren”, vertelt Hofstra. “En dan niet alleen op de Hanze, maar ook op de RUG en de mbo’s in Groningen. En ook de andere door ons ontwikkelde programma’s kunnen we daarmee breed gaan aanbieden onder de studenten in Groningen. Binnenkort starten de scholingen (weer) voor onderwijsprofessionals in de diverse methodieken.”

Waar kun je terecht?

De Hanze heeft veel aandacht voor studentenwelzijn. Toch kun je altijd ergens tegenaan lopen. In dat geval zijn er de verschillende opties. 

• Studentbegeleider: je studentbegeleider is je persoonlijke begeleider tijdens je studie. Je kunt hem of haar vragen stellen over je studie, maar ook over persoonlijke kwesties.  

• Aandachtsfunctionaris: Als je door bijzondere omstandigheden of ziekte extra begeleiding nodig hebt, kun je terecht bij de aandachtsfunctionaris. De aandachtfunctionaris heeft specialistische kennis en meer tijd om je te begeleiden.  

• Hanze Student Support: via Hanze Student Support kun je terecht bij de studentendecaan, die je kan adviseren over zaken die samenhangen met je studie of persoonlijke omstandigheden. De decaan heeft veel kennis van regels en procedures. Samen kun je op zoek naar oplossingen binnen en buiten de Hanze.  

Als je tegen mentale problemen aanloopt, kun je in gesprek met de studentenpsycholoog. In een aantal gesprekken ga je samen kijken of je tot nieuwe inzichten kunt komen en je studie weer kunt vervolgen. Daarnaast biedt Hanze Support ook verschillende trainingen aan, waarvan een aantal is ontwikkeld door het Lectoraat Rehabilitatie.