Duurzame Interventiewijzer helpt gemeenten bij gedragsverandering

Hoe kunnen gemeenten hun inwoners het beste stimuleren tot duurzaam gedrag? Na twee jaar praktijkgericht onderzoek presenteerden de Hanze en de Hogeschool van Amsterdam, samen met vier deelnemende gemeenten, de Duurzame Interventiewijzer tijdens een slotevent op 18 september. Deze digitale tool helpt beleidsmakers om gerichte en effectieve keuzes te maken bij het stimuleren van duurzaam gedrag.

Belang van het onderzoek

De urgentie van de klimaatcrisis vraagt om een duurzamere levensstijl: van voedsel en energie tot transport en kleding. Veel inwoners hebben de intentie om duurzamer te leven, maar zetten dit lastig om in praktijk. Die zogenoemde ‘intentie-gedragkloof’ maakt het voor gemeenten moeilijk om inwoners écht in beweging te krijgen. Het project Duurzaam Duurzaam richtte zich daarom op het beter begrijpen van de drijfveren van inwoners én het ontwikkelen van een hulpmiddel dat gemeenten ondersteunt bij hun duurzaamheidsbeleid: de Duurzame Interventiewijzer.

Praktische tool: de Duurzame Interventiewijzer

De Duurzame Interventiewijzer is een online beleidsinstrument voor gemeentelijke ambtenaren (zoals beleidsmedewerkers, communicatieadviseurs en projectleiders) die werken aan de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid. De tool is gebaseerd op gedragswetenschappelijke inzichten en maakt inzichtelijk welke factoren bepalen of inwoners duurzaam gedrag vertonen: motivatie, gelegenheid en capaciteit.

Met de interventiewijzer ontdekken gemeenten wat inwoners motiveert om duurzaam te handelen, welke belemmeringen ze ervaren en hoe de omgeving zo kan worden ingericht dat duurzaam gedrag vanzelfsprekender wordt.

De tool leidt gebruikers stap voor stap door dit proces en genereert een concreet adviesrapport. Daarmee kunnen gemeenten samen met collega’s, bestuurders en inwoners keuzes maken die passen bij hun eigen context. De kracht van de interventiewijzer is dat hij goed theoretisch onderbouwd is én getest in de dagelijkse gemeentelijke praktijk.

De casussen: leren van vier gemeenten

De tool is ontwikkeld in samenwerking met vier gemeenten, elk met een eigen duurzaamheidsuitdaging:

• Aalten: Inwoners betrekken bij het afkoppelen van regenpijpen en gebruik van regentonnen om droogte en wateroverlast tegen te gaan.
• Almere: Stimuleren dat kinderen vaker op de fiets naar school gaan, met speciale aandacht voor ouders en de diverse stedelijke context.
• Assen: Verbeteren van de toegankelijkheid en effectiviteit van het Energieloket, vooral voor moeilijk bereikbare doelgroepen.
• Groningen: Aanmoedigen van plantaardiger eetgedrag in Haren, in samenwerking met lokale voorlopers zoals coöperatie Duurzaam Haren.

Deze casussen leverden waardevolle inzichten op die gebruikt zijn bij de ontwikkeling van de interventiewijzer.
Het onderzoek Duurzaam Duurzaam is uitgevoerd door de Hanze (Lectoraat Marketing en Ondernemen en Lectoraat Sustainable Communication) en de Hogeschool van Amsterdam (Lectoraat Psychologie voor een Duurzame Stad).

Vervolg: Duurzaam Doen

Er ligt een projectvoorstel om de interventiewijzer verder door te ontwikkelen in het vervolgonderzoek Duurzaam Doen. Daarbij komt er meer aandacht voor de wensen en behoeften van inwoners en voor een implementatieplan dat gemeenten helpt de tool structureel en breed in te bedden in hun organisatie.

Meedoen?

Wil je als gemeente meewerken aan het vervolgonderzoek en bijdragen aan de doorontwikkeling van de interventiewijzer? Neem contact met ons op om aan te sluiten bij de klankbordgroep!