Eerste hbo-master over gezonde en duurzame voeding start in februari

Maarten Mols is opleidingsmanager van de nieuwe master. Hij vertelt over de totstandkoming: “Ik hoor vaak van studenten dat ze graag verder willen studeren. Als je na een bacheloropleiding een master wil volgen dan is Wageningen het dichtstbij, maar dan ben je ze kwijt voor Noord-Nederland. Met deze hbo-master kunnen we ervoor zorgen dat studenten voor het Noorden behouden blijven. Je kunt nooit baangaranties geven, maar ik weet dat er veel interesse is vanuit het bedrijfsleven. Zo kregen we vanuit Friesland Campina de opmerking dat ze wel honderd studenten met een afgeronde master Gezonde en Duurzame Voeding kunnen gebruiken. De master heeft een prachtige opzet. Studenten gaan samenwerken aan vraagstukken die worden aangeleverd vanuit het werkveld. Wij bieden een aantal modules aan die ondersteunend zijn. Denk bijvoorbeeld aan modules over duurzame businessmodellen of duurzame teelt van groente en andere voedingsmiddelen. We richten ons op voedingsmiddelen van de toekomst. Hoe zien deze eruit en waar moeten ze aan voldoen?”

De wereldbevolking groeit en daarmee ook de vraag naar voedsel. Tegelijkertijd is er maar een beperkt oppervlak om landbouw te bedrijven. Daarom moet er efficiënter gebruik gemaakt worden van de beschikbare grond. Het voedsel dat we eten, de manier waarop we het produceren en de hoeveelheden die worden verspild hebben grote gevolgen voor de menselijke gezondheid en de duurzaamheid van het milieu. Noord-Nederland geldt van oudsher als een voorname producent van grondstoffen. “We hebben als het Noorden daarom de mogelijkheden om een voorloper te zijn binnen de eiwit- en voedseltransitie. De regio heeft mensen nodig die deze transitie kunnen versnellen en tot die versnellers worden onze studenten opgeleid”, aldus Mols.

Community of learners

Studenten worden tijdens de master in twee jaar opgeleid tot experts die de veranderende behoeftes rondom voedselsysteem en voeding kunnen vervullen. Mols: “Zij hebben kennis van de hele keten, van grondstof tot eindproduct en kunnen deze kennis omzetten in concrete oplossingen.” Voor de master gelden de principes van een community of learners, vertelt Mols. “Dat houdt concreet in dat je in een groepje van ongeveer zes studenten samen met een docent-coach aan een opdracht werkt uit het werkveld. Experts, zoals samenwerkingspartners of lectoren vanuit Kenniscentrum Biobased Economy die betrokken zijn bij de master, geven input op de beroepsproducten waar ze aan ze werken. De docent is niet alleen beoordelaar, maar ook betrokken bij het proces om tot oplossingen te komen.”

De opdrachten voor de master worden voorgedragen door de werkveldadviescommissie waarin zeven bedrijven vertegenwoordigd zijn. Mathijs Niehaus van de Graanrepubliek, een coöperatie waar boeren, makers en experts de smaak van graan willen perfectioneren tot de beste producten, is één van de leden van de commissie. “Met name de combinatie tussen duurzaam en gezond vind ik heel interessant. Veel producten claimen duurzaam te zijn, maar als je goed kijkt naar bijvoorbeeld de voedingswaarden dan blijkt het helemaal niet gezond te zijn. De link leggen tussen duurzaam- en gezondheid is heel belangrijk. Veel mensen hebben kennis van duurzaamheid, maar weinig van gezondheid en voedingswaarden. De master speelt hier goed op in”, zegt Niehaus.

Opdrachten

Voor iedere module van de master kan Niehaus wel een opdracht bedenken. “We eten bijvoorbeeld veel producten die we in ons land niet kunnen telen. Hoe kun je deze vervangen door lokale producten? Veel koks werken bijvoorbeeld met kikkererwten die elders vandaan komen. Je kunt deze erwten ook vervangen door duivenbonen. De smaakt komt overeen met de smaak van de kikkererwten. Eén onderzoeksvraag gaat zijn of je kikkererwten kunt vervangen door producten, bijvoorbeeld duivenbonen, van een boerderij in Nederland. Wat je heel vaak ziet is dat de boeren en voedselverwerkers heel weinig van elkaar weten. Als ze met elkaar in gesprek komen leidt dit vaak tot goede oplossingen. Koks hebben een specifieke vraag naar bepaalde producten, maar die moeten soms van ver worden ingevlogen. Boeren hebben soms producten die sterk lijken op de wensen van de koks. Door beide groepen bij elkaar te brengen kunnen vraag en aanbod beter op elkaar worden afgestemd.”

De master is geslaagd als er studenten vanaf komen die zich makkelijk kunnen bewegen tussen de verschillende schakels van het voedselsysteem, geeft Niehaus aan. “We hebben mensen nodig die over de verschillende schakels van het voedselsysteem heen kunnen kijken. We willen met de master impact leveren aan de voedingsbranche. We willen veel betere en duurzamere producten op de markt zetten en producten waar duurzaamheid aan gezondheid gelinkt worden. Levensmiddelen moeten duur- en voedzaam zijn, daar ligt de toekomst”, aldus Niehaus.

Lovende kritieken

Mols verwacht in februari te starten met zo’n 10 studenten. “Maar we werken niet met een maximum aantal studenten. Uiteindelijk hopen we ieder schooljaar een instroom van zo’n 30 studenten te hebben.” De nieuwe master kreeg lovende kritieken van de accreditatiecommissie van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO). Mols: “We hebben in oktober de toets nieuwe opleiding gedaan. Aan het einde van de dag gaven ze aan dat het goed zit met alle standaarden wat betreft beoogde leerresultaten, onderwijs leeromgeving en toetsing. We hebben vervolgens het visitatierapport ontvangen. De kritieken op de nieuwe opleiding waren lovend. Wat ze goed vinden is dat we veel overleg hebben met werkveld, dat we werken vanuit een community of learners en een bevlogen team van docenten hebben die capabel zijn om te master te ontwikkelen en uit te voeren”, besluit Mols.

Studenten die geïnteresseerd zijn om de master te volgen kunnen een mail sturen naar [email protected].