Keti Koti: 'Ze realiseren niet hoe erg het slavernijverleden is'

Tekst: Loes Vader

Ariana Valeriano is derdejaars aan de opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving en ambassadeur diversiteit en inclusie op Academie Minerva. Ariana komt van Curaçao en is zich heel bewust van het slavernijverleden. “Ik realiseer me hoeveel dromen er niet zijn gerealiseerd door slavernij. Hoeveel families uit elkaar werden gehaald door slavernij. Hoe zouden de Antillen en Suriname eruitzien zonder slavernij? Hoe zou Afrika eruitzien zonder slavernij?”

Keerzijde aan onze rijkdom

Dat de kennis van witte Nederlanders over dit zwarte hoofdstuk in de geschiedenis te wensen overlaat, merkte Ariana tijdens een klassikaal gesprek op Minerva. “De meeste witte studenten wisten niet wat de WIC (West Indische Compagnie, red.) is of waar de Antillen liggen. Ze realiseerden zich niet hoe erg het slavernijverleden is. Het is niet alleen deel van de geschiedenis, maar ook hoe er tot op de dag van vandaag naar zwarte mensen wordt gekeken. Ze beseffen niet dat er een keerzijde aan de Nederlandse rijkdom zit. Witte Nederlanders zien de privileges en voordelen niet die zij hebben door het slavernijverleden. De Nederlandse welvaart is gebouwd over de ruggen van Caraïbische en Afrikaanse mensen.”
“Het paleis op de Dam is in de zeventiende eeuw gebouwd als stadhuis van Amsterdam”, vult Marlot Akkermans aan. "Amsterdam werd in die periode steeds rijker door internationale handel, waar de handel in slaafgemaakten een groot deel van uitmaakte.”

Andere perspectieven

Marlot geeft geschiedenis en muziek op de pabo. Zij ziet het slavernijverleden van Nederland als belangrijk onderdeel van de tien tijdvakken. “Deze tijdvakken omvatten de geschiedenis van het huidige Nederland en dienen aangeboden te worden in het basisonderwijs.”, legt de pabodocente uit.
Persoonlijk vindt Marlot het ook een ongelooflijk belangrijk onderwerp, omdat het tot op de dag van vandaag doorwerkt. “De geschiedenis werd in het verleden geschreven door witte mannen, en ik vind het belangrijk om ook andere perspectieven te belichten. Ik heb mijn afstudeerstage op Curaçao gedaan, misschien heeft dat ook invloed.”

Niet als gelijke gezien

Dat de geschiedenis tot op de dag van vandaag doorwerkt, beaamt Ariana. Ze vertelt dat racisme in Nederland nog altijd voelbaar is. “Er zijn nog altijd momenten waarop ik merk dat we niet als gelijke worden gezien. Ik ben een vrouw en ik ben zwart, zonder privileges als het gaat om kleur en geslacht. Ik moet vechten om gezien te worden. En dat ik het verdien om mijn plaats in deze wereld te hebben.”

Kinderboeken en work songs

Marlot gebruikt vaak kinderboeken in haar lessen over ons slavernijverleden. “Het is natuurlijk een lastig onderwerp om te bespreken, zeker met jonge kinderen, omdat er hele verschrikkelijke dingen zijn gebeurd. Kinderboeken hebben vaak de juiste toon. I am Ruby Bridges vertelt het verhaal van een zesjarig zwart meisje dat voor het eerst naar een tot dan toe uitsluitend witte basisschool in het zuiden van de Verenigde Staten gaat. En ik behandel altijd Anton de Kom, Wij slaven van Suriname, onderdeel van de 50 canonvensters van Nederland. In mijn muzieklessen zingen we work songs uit het slavernijverleden.”

Curriculum inclusiever

Ariana doet haar best om het curriculum van Docent Beeldende Kunst inclusiever te maken. “Ik wil mijn leerlingen inclusieve dingen leren, zodat ze empathisch in de wereld staan doordat ze diverse perspectieven hebben leren kennen. Maar je moet er rekening mee houden dat je studenten goed presteren op het examen. Als ik de tijd neem om een les diverser en inclusiever te maken, betekent dat minder tijd het voor het curriculum zelf. Die balans vind ik heel moeilijk.”

Sociale media

Marlot herkent de spagaat tussen het curriculum, wat je moet behandelen, en andere onderwerpen die ze ook verschrikkelijk belangrijk vindt. “Ik denk dat we in het curriculum nog best veel kunnen verbeteren. Het is natuurlijk heel bizar om het alleen over zwarte mensen te hebben vanwege het slavernijverleden. Ik kan me niet voorstellen dat dat de zaak van zwarte mensen helpt. Ik ben er zelf ook naar op zoek, om meer mensen van kleur een vanzelfsprekende plek te geven in mijn onderwijs. Net als Ariana heb ik alleen niet zoveel tijd om de lesstof te behandelen die ik moet behandelen.”
Dat is ook een reden waarom Marlot actief is op sociale media. “Om daar de verhalen te vertellen die ik in mijn lessen niet kwijt kan. We zitten in een transitiefase en we zijn nog lang niet waar we willen zijn. Dat we in de geschiedenis, in de kunst, in de taal en in de literatuur onze inclusieve maatschappij gerepresenteerd zien.”

Kunst met een boodschap

Kunstenaars gebruiken hun werk vaak om maatschappelijke en politieke kwesties aan te kaarten, te bekritiseren of te veranderen. Ariana is ervan overtuigd dat kunst kan bijdragen aan het bewustzijn en begrip van de geschiedenis. “Kunst kan prima helpen. Tijdens de Black Lives Matter-protesten was kunst ook een heel belangrijk middel. Kunst met een boodschap is veel sterker, dan woorden alleen.”
Ariana haar kunst gaat vaak over de black experience. “Over hoe je van binnen verandert als je niet geaccepteerd wordt. Ik ben niet meer het vrolijke meisje dat ik op Curaçao was. Daar was ik gewoon een meisje, hier een zwarte vrouw, daarvan ben ik me heel bewust.”

It does make sense

“Hoe zouden wij ons leven kunnen beteren? Wat kunnen wij nu doen als individuele witte mensen zodat jij je in Groningen thuis voelt?”, vraagt Marlot. Ariana: “Kijk eens heel bewust hoe je met witte mensen omgaat. En ook hoe je omgaat met witte mensen die je niet kent. Vergelijk dat met hoe je omgaat met mensen van kleur en met mensen van kleur die je niet kent. Als je daar verschil in ziet, probeer het te veranderen. Het gaat vaak om onbewuste kleine dingen. Ik kan geen kant-en-klaar recept geven, want sommige mensen zijn meer inclusief dan anderen. Ik vind het heel mooi wat Marlot in haar lessen doet en dat de Hanze dit artikel publiceert. It does make sense!”, besluit Ariana.

Keti Koti City Walk

Ter gelegenheid van Keti Koti organiseert Hanze Diversiteit en Inclusie op 3 en 4 juli een wandeling langs locaties die iets te maken hebben met het slavernijverleden van Groningen. De walk is gratis voor Hanzestudenten en medewerkers. Meer informatie vind je op de Hanze inclusive instagram pagina.

Geef je hier op voor de Keti Koti City Walk