Motor én landingsplaats voor de energietransitie

Windparken, zonnevelden, waterstofhubs, slimme laadpalen, buurtbatterijen: ons energiesysteem verandert ingrijpend. ‘We staan op het punt de shift te maken naar een hybride energiesysteem’, vertelt Lector Systeemintegratie Marten van der Laan. ‘Eentje waarin meerdere energiebronnen en technologieën naast elkaar bestaan: zon, wind, biogas, waterstof en warmte. En waarin energie wordt uitgewisseld tussen allerlei verschillende partijen. Je ziet hierdoor nieuwe concepten ontstaan rondom transport, opslag of omzetting van energie.’  

Systeemintegratie

Eén van de grote uitdagingen is om al die oplossingen te laten samenwerken binnen één duurzaam energiesysteem. Dát is waar Systeemintegratie over gaat. Van der Laan: ‘Dit is meer dan alleen een technologisch vraagstuk. Nieuwe initiatieven gaan ook over geld, wet- en regelgeving, ruimtelijke inpassing en gedragsverandering. Je hebt in elk energievraagstuk daarom verschillende perspectieven nodig: gebruikers, netbeheerders, producenten en overheden. En verschillende expertises: van bouwkunde tot procestechnologie, van installatiekunde tot gedragswetenschap.’

Gecompliceerder en complexer

Nu de energietransitie in een stroomversnelling belandt, zien ze bij EnTranCe de vragen uit het werkveld complexer worden. Ans Assies (Programmamanager Energieonderwijs): ‘Natuurlijk werken wij nog altijd aan monodisciplinaire opdrachten: onderzoeksvragen waaraan één lector of onderzoeker vanuit één kennisveld is verbonden. Maar we zien steeds meer multidisciplinaire vragen op ons afkomen. Denk aan gecompliceerde vragen waarbij één opdrachtgever een vraagstuk heeft waar verschillende kennisdisciplines bij betrokken zijn. Of complexe vragen waarin meerdere opdrachtgevers of stakeholders een gemeenschappelijk vraagstuk hebben.

Elektriciteitsnet De Zwette

Zo’n complex vraagstuk waarbij EnTranCe betrokken is, is het industrieterrein De Zwette VI in Leeuwarden. Van der Laan: ‘Hier heeft het elektriciteitsnet z’n maximumcapaciteit bereikt. Een enorm risico voor de bedrijven die hier zitten: voor hun processen en toekomstplannen. Netverzwaring laat nog jaren op zich wachten, hoe zorg je er in de tussentijd voor dat deze bedrijven toch voldoende gevoed worden? Een project met heel veel facetten: techniek, wet- en regelgeving, data, financiën. En om tot oplossingen te komen moet je samen met bedrijven, netbeheerders, gemeente en provincie aan de slag.’

Verduurzaming Dennenoord

Nog zo’n opdracht waarin de Learning Community van EnTranCe haar tanden zet, is de verduurzaming van Dennenoord van zorgorganisatie Lentis in Zuidlaren. Assies: ‘Een locatie van 80 hectare met ruim honderd, voor een deel monumentale, gebouwen. Hoe ga je dit enorme complex verduurzamen? Hoe zit dit met terugverdientijden, hoe laat je technologische verduurzaming samengaan met gedragsverandering, wat kan er juridisch wel en niet? Allemaal vragen waarvoor de oplossingen niet panklaar op de plank liggen. En net als in Leeuwarden is dit een traject waarin je vooral door te doen veel gaat ontdekken.’