Senioren: Welzijn, Wonen, Zorg en Samenleven

Senioren vormen een heel diverse groep, met grote onderlinge verschillen in mogelijkheden en behoeften. Ze vormen een steeds grotere groep in onze samenleving. Veel senioren zijn voor hun naasten, verenigingen en ook organisaties onmisbaar wat betreft mantelzorg en vrijwillige inzet. Om als samenleving te kunnen blijven functioneren zullen ze ook steeds belangrijker worden. Maar over en onder senioren bestaan ook ideeën dat ze minder mee hoeven, willen, mogen en/of kunnen doen. Sociale rollen veranderen, maar ontwikkelingen in de samenleving gaan door. Die zijn niet voor alle senioren even goed bij te benen. Er wordt langer zelfredzaamheid gevraagd en een leefstijl om langer zelfredzaam te kunnen zijn, ook als de mogelijkheden hiervoor verminderen en er ondersteuning of zorg nodig is. Het veranderen van sociale rollen en wegvallen van sociale contacten zorgt voor eenzaamheid. 

Meer senioren die steeds ouder worden, betekent uiteindelijk ook dat er meer senioren zorg nodig hebben. De zorg in de huidige vorm staat echter zodanig onder druk dat er gekeken moet worden hoe deze nog gerealiseerd kan blijven worden met oog voor individueel (lichamelijk, psychisch en sociaal) welzijn. Sterker nog, het lijkt er op dat voor grote groepen senioren de zorg soberder gaat worden. Heel veel jongere senioren lijken zich echter nog niet bezig te houden met die fase van hun leven.

Om vraagstukken rondom welzijn, wonen, zorg en samenleven van senioren op te kunnen lossen gaat het er om als (toekomstige) professionals, docenten en onderzoekers te luisteren, te begrijpen en samen te werken met senioren om helder te krijgen wat er speelt en wat aanknopingspunten zijn om wat goed gaat te behouden en het anders te doen waar dat nodig is. Tegelijkertijd merken we dat er binnen de opleidingen, binnen de Academie voor Sociale Studies en in andere schools, te weinig aandacht is voor senioren. Onder studenten heeft het werken met senioren geen goed imago. Hier willen we met deze innovatiewerkplaats verandering in brengen. 

Doel

De innovatiewerkplaats wil bijdragen aan het behouden en bevorderen van welbevinden, eigen regie en participatie van mensen in de derde en vierde levensfase. Dit doen we door bij te dragen aan:

• oplossingen voor vraagstukken van en rondom senioren t.a.v. welzijn, wonen, zorg en samenleven;
• het opleiden van (sociale ) professionals die met senioren en andere disciplines vorm willen en kunnen gaan geven aan welzijn, wonen, zorg van en samenleven met senioren;
• het vergroten van deskundigheid van docent-onderzoekers en het creëren van onderwijs met betrekking tot senioren.

Aanpak en resultaten

We bieden studenten, docent/onderzoekers en professionals een interdisciplinaire/interprofessionele omgeving om met senioren samen te werken waarbij de senior centraal staat (person-of clientcentered). We werken volgens de principes van ontwerpgericht (actie) onderzoek om tot werkwijzen en producten te komen die een bijdrage kunnen leveren aan oplossingen. Het werken aan de vraagstukken wordt ondersteund door inhoudelijke begeleiding en onderwijsaanbod over senioren, ouderdom en interdisciplinair/interprofessioneel client-centered samenwerken.

Projecten

We starten in 2022-2023 met de volgende projecten:

Sociaal werk in de verpleeghuiszorg
Studenten Social Work ontwikkelen binnen een stage bij ZINN, samen met bewoners en zorgmedewerkers,  mogelijkheden om sociaal werkers in deze setting bij te laten dragen aan welbevinden, eigen regie en participatie van de bewoners én een rol te spelen in het opvangen van de tekorten in zorgmedewerkers.

Morele en ethische vragen bij de inzet van zorgtechnologie
Er wordt veel zorgtechnologie ontwikkeld om dsenioren langer zelfredzaam te laten zijn dan wel de zorg te ontlasten. Studenten gaan samen met hen en met medewerkers van KwadrantGroep kijken welke afwegingen worden gemaakt bij het inzetten van zorgtechnologie en in hoe de zorg eruit ziet met deze technologie ten aanzien van welbevinden, eigen regie en participatie van cliënten van de thuiszorg en bewoners van de verzorgingshuizen.

Bevorderen van contact tussen generaties en inzetten van educatie tegen leeftijdsdiscriminatie
Leeftijdsdiscriminatie (ageism) heeft gevolgen voor senioren en onze samenleving. Enerzijds worden zij uitgesloten of benadeeld door keuzes die anderen maken, anderzijds zijn zij onmisbaar, maar wordt hun bijdrage niet altijd erkend en/of bevorderd. Contact tussen generaties en educatie zijn, naast een beleidsmatige aanpak, strategieën om leeftijdsdiscriminatie te voorkomen of te verminderen (WHO, 2021). Studenten gaan met senioren activiteiten en/of instrumenten ontwikkelen om hier een bijdrage aan te leveren.

Verantwoording en samenwerking

De Academie voor Sociale Studies van de Hanzehogeschool Groningen is samen met lector Fons van der Lucht initiatiefnemer van de innovatiewerkplaats Senioren: Welzijn, Wonen, Zorg en Samenleven. De Academie is verantwoordelijk voor de organisatie en financiering van de coördinatie, de Academie Verpleegkunde, Academie voor Gezondheidsstudies en het Instituut voor Sportstudies faciliteren de deelname van docenten/onderzoekers. In de innovatiewerkplaats wordt samengewerkt met senioren van Platform Pouwer, met FAITH Research en professionals van ZINN en KwadrantGroep.

Foto: Frans Schouwenburg