'De kracht van eigen ervaring’ beloond met Comenius Senior Fellows-subsidie

Lenny Kruit is docent-onderzoeker bij de deeltijdopleiding Social Work van de Hanze. Ze coördineert de supervisie binnen de opleiding en is verbonden aan het lectoraat Rehabilitatie. Recent werd haar onderwijsproject De kracht van ervaring gehonoreerd met een Comenius Senior Fellows-subsidie. Tegelijkertijd verscheen de volledig herziene tweede druk van haar boek Inzet van eigen ervaringen bij sociaal werk. Beide ontwikkelingen draaien om hetzelfde uitgangspunt: studenten leren betekenis te geven aan hun eigen levensverhaal als een bron van kennis.

Onderwijs dat raakt

Studenten, met name in het sociaal domein, brengen veel persoonlijke ervaringen mee. Ze dragen ervaringen met zich mee die niet altijd zichtbaar zijn: verlies, armoede, psychische en/of lichamelijke problemen, geweld, afwijzing, ontwrichting. Maar ook waar en hoe je opgroeit, in een dorp of stad, in een gezin met veel of weinig financiële middelen, schoolervaringen, vormt je blik op de wereld en dus ook je professionele handelen. Die ervaringen zijn óók een waardevolle bron van kennis, maar dat leren ze nog onvoldoende in de opleiding. We bereiden ze vakinhoudelijk goed voor, maar niet altijd op hoe hun eigen verhaal hen straks beïnvloedt in het werk. Terwijl juist dát doorslaggevend kan zijn in het contact met cliënten.

Ik wil dat ervaringskennis wordt erkend als gelijkwaardige bron naast wetenschappelijke en praktijkkennis. Dat vraagt niet om kwetsbaar zijn om het kwetsbaar zijn, maar om bewustzijn en professionele balans. Wat deel je wel? Wat niet? En waarom dan?

Een structurele plek in het curriculum

Dankzij de Comenius-subsidie kunnen wij ervaringskennis als opbouwende leerlijn integreren in de voltijd- en deeltijdopleiding Social Work. Daarnaast ontwikkelen we drie flexibele modules ‘De kracht van ervaring’ in samenwerking met Toegepaste Psychologie en de Ad-opleidingen.

We starten het project komend studiejaar. In de eerste fase werken we samen met studenten, docenten en het werkveld aan een gedragen opzet. Daaruit volgt een opbouwende leerlijn van jaar 1 tot en met jaar 4. In het eerste jaar reflecteren studenten op bij ingrijpende en betekenisvolle levenservaringen, en leren ze gevoelens als kracht, kwetsbaarheid, trots en schaamte te herkennen en benoemen. In het tweede jaar reconstrueren ze hun persoonlijke verhaal aan de hand van deze ervaringen, vanuit een fenomenologische en systemische benadering. Dit helpt bij het verdiepen van inzicht en het ontwikkelen van beginnende ervaringskennis. In het derde jaar leren studenten hun eigen ervaringen functioneel in te zetten in de begeleiding van anderen, met oog voor zowel de kracht als de valkuilen daarvan. Ze werken met drie stappen om ervaringskennis verantwoord toe te passen. In het vierde jaar verdiepen ze dit verder, met aandacht voor het inzetten van ervaringskennis binnen organisaties, het vinden van balans tussen persoonlijke en professionele rollen, en het belang van reflectie.

Vaardigheden voor de toekomst

Docenten worden meegenomen in dit proces via trainingen. Daarnaast wordt een platform ‘Ervaringskennis’ opgezet, waarin kennis, ervaringen en werkwijzen gedeeld worden. Ook voor docenten is dit vaak nieuw: hoe begeleid je studenten zorgvuldig, zonder dat het therapeutisch wordt? Hoe creëer je ruimte voor ongemak, zonder dat het onveilig aanvoelt? Dit vraagt om samen te ontdekken hoe ervaringskennis op een krachtige én zorgvuldige manier begeleid kan worden.

Uiteindelijk wil ik dat studenten straks steviger in hun schoenen staan. Dat ze niet om hun eigen geschiedenis heen hoeven te lopen, maar weten wanneer die geschiedenis hen juist dichterbij de ander brengt. En wanneer niet. Dat ze keuzes maken in wat ze delen, in plaats van dat het ze overkomt.

Boek en praktijk komen samen

De tweede druk van mijn boek Inzet van eigen ervaringen bij sociaal werk is helemaal herschreven. Het boek bevat een nieuw hoofdstuk met allerlei oefeningen om eigen ervaringen te onderzoeken en een driedelig stappenplan voor het inzetten van ervaringskennis. Het boek is geschreven om vanuit een fenomenologische en systemische benadering te kijken naar de eigen ervaringen. Alles sluit aan bij de inhoud van het project. En het boek is praktijkgericht: studenten, docenten én professionals kunnen er direct mee aan de slag.

Samen leren van ervaringen

Wat ik het liefst wil, is dat het gewoon wordt. Dat het niet spannend of uitzonderlijk is om je ervaring in te zetten, omdat we weten hóe we dat op een professionele manier doen. Dat ervaringskennis een vanzelfsprekende plek krijgt in het onderwijs.

Om dat te bereiken, hebben we elkaar nodig. Dit project is geen individuele actie, maar een gezamenlijk platform waarin we van én met elkaar leren. Ik nodig collega’s, studenten, alumni en werkveldpartners van harte uit om mee te denken en bij te dragen.

Wat ik hoop

Als ik in 2028 terugkijk, hoop ik dat studenten zich gezien en serieus genomen voelen in wat ze meebrengen. Dat ze kunnen zeggen: “Ik heb geleerd om mijn eigen verhaal professioneel in te zetten.” Ik hoop ook dat ervaringskennis zijn weg heeft gevonden naar andere mensgerichte opleidingen, en daar net zo’n vanzelfsprekende plek heeft gekregen.

Mijn droom? Dat ervaringskennis in het onderwijs erkend wordt als een volwaardige bron van kennis, naast wetenschappelijke en praktijkkennis. Want alleen dan maken we het onderwijs inclusiever, het sociaal domein menselijker en de samenleving een beetje zachter.

De kracht van ervaring start in studiejaar 2025–2026. Het project wordt gefinancierd vanuit het Comeniusprogramma van het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO).
Wil je meer weten? Kijk op De kracht van ervaring

Het boek Inzet van eigen ervaringen bij sociaal werk (2e druk, 2025) is verkrijgbaar via de reguliere (online) boekhandel.