'Ik deed onderzoek naar muziek voor fanfares'

Olav deed onderzoek naar de artistieke meerwaarde van fanfarewerken. Daarbij baseerde hij zich op studies van enkele Amerikaanse onderzoekers. Zij legden een lijst met ongeveer 1500 composities ter inhoude­lijke beoordeling voor aan twintig toon­aangevende dirigenten in de Verenigde Staten. “Ik heb voor het vak contextu­ele studies met docent Wiebe Buis het boek New Winds of Change van Frank Battisti over de Amerikaanse blaasmu­ziek behandeld. Daarin is echter niets terug te vinden over fanfarerepertoire. Omdat ik een groot hart heb voor de fanfare en het repertoire in deze sectie onder druk staat, leek het me extra rele­vant om dit onderzoek te doen.”

128 werken geselecteerd

Via diverse bronnen stelde Olav samen met zijn docent Tijmen Botma in eerste instantie een lijst met fanfarecomposities voor de eerste en tweede divisie samen. Hiervoor kwamen alleen originele fanfarecomposities of werken die de componist zelf voor deze bezetting bewerkte in aanmerking. Ook werd het aantal composities per componist beperkt. Daaruit ontstond een longlist van 184 werken. Hieruit is een voorselectie gemaakt. Dat resulteerde in een lijst met 128 compositie. Die lijst is voorgelegd aan tien geselecteerde evaluatoren: Tijmen Botma, Chris Derikx, Fried Dobbelstein, Andries de Haan, Harrie Janssen (die zijn eigen composities niet heeft beoordeeld), Erik van de Kolk, Ivan Meylemans, Danny Oosterman, Frenk Rouschop en Arie Stolk. Zij hebben alle composities die ze kenden (bij sommigen waren dat er meer dan 100) beoordeeld op negen uiteenlopende criteria zoals ontwerp en balans, orkestratie, gelaagdheid, consistentie in kwaliteit en stijl, authenticiteit en muzikale waarde.

Veel goede muziek voor fanfare

Vervolgens zijn alle resultaten geana­lyseerd en is er vanuit verschillende invalshoeken bekeken welke composities van artistieke meerwaarde zijn. Op basis van de gemiddelde score voldeden 56 van de beoordeelde composities aan de criteria. Dat is ruim 43 procent. Niet slecht, concludeert Olav. “Dit betekent dat er de afgelopen decennia veel goe­de muziek voor fanfare is geschreven. Aandachtspunt is wel dat niet al deze composities meer verkrijgbaar zijn. Het zou heel waardevol zijn als uitgevers of overkoepelende organisaties ervoor kun­nen zorgen dat dit wel weer het geval is.”

Top 10

Tien werken mogen op basis van het onderzoek aangemerkt worden als hoogtepunten van het fanfarerepertoire. Opmerkelijk is echter dat alle werken in de top-10 al tenminste vijftien jaar oud zijn en slechts één van die topnoteringen voor 1980 is geschreven. “Dat zou kunnen betekenen dat de ‘gouden decennia’ van het fanfarerepertoire van de jaren ’80 tot het begin van deze eeuw zijn geweest”, merkt Olav op. Wat verder opvalt is dat het aantal recente composities in het onderzoek beperkt is. “Dat wijst op de bevestiging van de stelling dat het aantal kwalitatieve composities voor fanfare inderdaad afneemt.”

Olav hoopt dat zijn onderzoek een handvat biedt voor orkesten en dirigenten in hun zoektocht naar goed repertoire. Niet alleen op basis van de totaalscore van de composities, maar ook aan de hand van de negen criteria. Dat levert namelijk verdiepende informatie op om vanuit een specifiek oogpunt een geschikt werk te kiezen.

Afspeellijst YouTube
Van 47 van de 56 werken met een artistieke meerwaarde is een playlist samengesteld, die je vindt op YouTube. Het volledige onderzoek, inclusief de lijst met beoordeelde werken is op te vragen via www.olavdorst.com.

Deze tekst is een bewerking van een artikel dat eerder verscheen in Klankwijzer. Download het volledige artikel hier.