Uitstraling en cultuurverandering door excellentieonderwijs

Van honoursonderwijs wordt meer verwacht dan alleen extra uitdaging bieden aan studenten die meer willen en kunnen. Twee belangrijke verwachtingen zijn dat honoursonderwijs een proeftuin biedt voor onderwijsvernieuwing én dat het een cultuur van excellentie creëert, waarin excelleren geaccepteerd is. Beiden zouden moeten zorgen voor uitstraling van het honours- naar het reguliere onderwijs.
 
Van de daadwerkelijke uitstralingseffecten van honoursprogramma's op Nederlandse ho-instellingen is nog weinig bekend. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat het meten van uitstralingseffecten impliceert dat de cultuur van excellentie gemeten kan worden. Om uitstraling te meten, moet bekend zijn wat er uit kan stralen. Er is nauwelijks praktijkonderzoek gedaan waarin de cultuur van excellentie gemeten wordt. De verwachting is wel dat deze cultuur deels vormgegeven wordt door specifieke eigenschappen van programma's. In eerder onderzoek naar studentpercepties op de cultuur van excellentie komt dit ook naar voren:  tussen honoursstudenten bestaat een specifieke subcultuur die zich richt op saamhorigheid en persoonlijke ontwikkeling. Ook blijkt uit onderzoek dat (meta)stereotypering van reguliere en honoursstudenten de verspreiding van die cultuur van excellentie bemoeilijkt.
 
In dit onderzoek wordt daarom de relatie tussen studentpercepties en de uitstraling van een cultuur van excellentie onderzocht. Bijzonder is dat de percepties gemeten worden door de tijd heen, en dat in Exchange-teams interventies worden uitgevoerd en aangepast die de studentpercepties beïnvloeden en uitstraling bevorderen. Studenten, docenten én management in de Exchange-teams worden bekwaamd in het doen van interventies in het onderwijs en meer bewust gemaakt van hun rol in de uitstraling van een cultuur van excellentie.

Het onderzoeksproject is een samenwerking tussen de HanzeHogeschool Groningen, Universiteit Leiden, Universiteit Twente en Universiteit Utrecht. Marca Wolfensberger is de penvoerder van het project. Naast Marca Wolfensberger behoren de volgende mensen tot het kernteam: Dr. Elanor Kamans en Nelleke de Jong, MSc (beiden Hanzehogeschool Groningen), Dr. Maartje van den Boogaard (UL), prof. dr. ir. Mieke Boon, dr. Kim Schildkamp, dr. ir. Cornelise Vreman-de Olde & dr. Jan van der Veen (allen UT), dr. Bouke van Gorp (UU).

Het onderzoeksproject is een van de zes door NRO gefinancierde praktijkgerichte onderzoeken naar excellentie in het MBO, HBO en WO. Het loopt van 15 december 2015 tot 15 december 2019.