‘Ik bracht de populatie van haaien in Zuid-Afrika in beeld’

Het gaat niet goed met de haai. Veel soorten verdwijnen langzaam, bijvoorbeeld doordat ze verstrikt raken in visnetten of dat hun voedsel weggevist wordt door mensen. Biologen weten wel dat de soorten verdwijnen, maar er zijn niet altijd precieze cijfers beschikbaar die ze kunnen gebruiken om mensen te overtuigen om maatregelen te nemen die de haaien beschermen. Daarom besloot Jade Hartkamp, vierdejaars student Biologische en Medische Research, voor haar stage naar Zuid-Afrika af te reizen en aan te sluiten bij Sharkwise, een organisatie die deze data probeert te verzamelen.

Jade was niet per se op zoek naar een project over haaien, maar was wel meteen enthousiast toen ze over Sharkwise hoorde: 'Ik koos dit project omdat ik graag naar het buitenland wilde, en ik wilde ook graag iets doen waarbij ik niet alleen op het lab stond', vertelt ze. 'Bij Sharkwise vond ik een mooie combinatie van veldwerk en analyse, dus dat sprak me meteen aan. En het doel van het project is natuurlijk ook erg goed, dus daar wilde ik graag aan bijdragen.'

Duiken

Sharkwise is een organisatie die draait op een aantal onderzoekers en vrijwilligers, die meestal een maand lang langskomen om te duiken en foto’s te maken van de haaien en vissen die ze zien. 'Ik bleef drie maanden, dus dat was langer dan normaal. Maar dat zorgde er ook voor dat ik meer tijd had om te duiken en foto’s te maken, en ook wat grotere projecten aan kon pakken.'

Het oorspronkelijke idee was dat Jade de bestaande database met foto’s zou analyseren met behulp van bio-informatica, en dat ze zo meer kon zeggen over de groepen haaien die gezien waren. 'Ik wilde een programma schrijven dat bijvoorbeeld de topvin van de haaien of het stippenpatroon van de gevlekte reuzentandbaars kon vergelijken om te zeggen hoeveel verschillende haaien we hebben gezien.' Maar dit bleek al snel niet echt mogelijk: 'De database was een zooitje. Er zaten allemaal selfies tussen en foto’s waren niet goed gelabeld, dus de data was eigenlijk niet bruikbaar. Ik ben daarom vooral bezig geweest met het opruimen van de database.'

Tegenslagen

Tijdens het opruimen wist Jade een systeem op te zetten waar nieuwe foto’s aan moesten voldoen, zodat de database in de toekomst wel bruikbaar is: 'En in de laatste maand kon ik gelukkig nog wel iets analyseren met een deel van de database.' Hier kwamen alleen niet de resultaten uit die ze eigenlijk had willen krijgen: 'De database was te klein om echt iets te zeggen over de populatie, maar ik zag wel dat de aantallen af lijken te nemen.'

Hoewel het heel anders liep dan ze dacht, vond Jade haar stage enorm waardevol: 'Ik heb echt leren omgaan met tegenslagen in het onderzoek, maar ook in het verzamelen van data. Soms ging je het water in en zag je helemaal niks, of kwam je de hele dag geen vis tegen. Daar moet je je dan maar op aanpassen.' Ze weet in ieder geval wel zeker dat ze na haar afstuderen in de mariene biologie wil werken. 'Ik ga een master mariene biologie volgen in Italië, en daarna wil ik meer onderzoek doen naar de genetica in dit vakgebied. Misschien ga ik zelfs verder met haaien, maar dat weet ik nog niet zeker.'