‘Ik onderzocht de effecten van vervuilingen in ons water’

Wat zit er allemaal in ons drinkwater en in het grondwater? Deze vraag is verrassend moeilijk te beantwoorden. Want hoewel we van alles kunnen meten, zijn er ook genoeg stoffen die in zulke lage concentraties in het water zitten, dat we ze eigenlijk niet kunnen detecteren. En daardoor weten we ook niet welk effect deze stoffen kunnen hebben op ons lichaam. Tijdens zijn stage bij onderzoeksinstituut Wetsus onderzocht vierdejaars Medische Diagnostiek Jeffrey van Weeghel deze mogelijke effecten.

Jeffrey was in eerste instantie niet van plan het wateronderzoek in te gaan voor zijn stage, maar het kwam uiteindelijk zo uit. 'Het is niet een heel typisch project voor iemand van Medische Diagnostiek, met deze opleiding ga je vaak naar het laboratorium van een ziekenhuis. Maar mijn stage bij het ziekenhuis kon helaas niet doorgaan, dus moest ik op zoek naar iets anders, en dit onderzoek vond ik uiteindelijk ook heel interessant.'

Glyfosaat

Het project van Jeffrey richtte zich vooral op de stof glyfosaat. 'Deze stof komt sowieso in ons water terecht', vertelt hij. 'Veel boeren gebruiken glyfosaat om gewassen te beschermen tegen ongedierte. Natuurlijk wordt het water wel gezuiverd, maar het is moeilijk om te meten of ze alles van deze stof er dan uit halen'

Om te kijken wat voor effect deze stof heeft op het menselijk lichaam, werkte Jeffrey met zogenoemde nematoden – kleine wormpjes die genetisch gezien best veel op de mens lijken. 'Nematoden zijn vaak een soort model voor de mens, want we willen niet alles op mensen zelf testen. We kweken ze, voegen de stof toe en kijken wat er genetisch gezien verandert. We kunnen de veranderingen die we bij deze wormpjes zien natuurlijk niet één op één vertalen, maar het kan wel een idee geven wat voor effecten er kunnen zijn.'

Data verzameld

Jeffrey heeft net alle data verzameld, en gaat dat nu analyseren met behulp van bio-informatica: 'Ik vind het leuk om programmeertechnieken toe te passen om de data goed te analyseren. Mijn stagebegeleider heeft me een code gegeven die ik heb aangepast, en nu kan ik zien of er bepaalde genen meer of minder tot expressie zijn gekomen bij de nematoden die glyfosaat binnen hebben gekregen.'

Zijn data analyse is nog niet helemaal klaar, maar de eerste resultaten lijken erop te wijzen dat er verandering is. 'Het lijkt erop dat de genen minder tot expressie komen. Dat betekent dat bepaalde processen minder goed werken.' Wat dat precies voor de mens betekent, moet nog verder worden onderzocht. 'We hoeven niet meteen in paniek te raken, maar er wordt op basis van deze resultaten wel verder gekeken naar mogelijkheden om deze stof bijvoorbeeld toch beter uit het water te halen.'

Jeffrey gaat zelf verder met een onderzoek in het ziekenhuis. 'Ik ga stage lopen in het Isala Ziekenhuis in Zwolle.' Maar misschien komt hij daarna wel weer terug bij de nematoden: 'Ik vind genetica wel heel interessant, en ik vond het ook leuk om te programmeren. Dus het liefst zou ik daar iets mee doen na mijn studie.'