Leren verbinden in de wijk

De Associate Degree Participatie en Buurtontwikkeling, onlangs gekozen tot één van de beste associate degrees van 2026, belooft dat je ‘na afronding weet wat er speelt in de leefwereld van de burger en dat je de professional bent die als verbinder en bruggenbouwer tussen bewoners onderling, tussen bewoners en organisaties en tussen professionals onderling opereert’. Maar hoe leren ze dat?

Door: Heleen Abrahamse

Social Fingerprint-aanpak

In gesprek met Sarah Elbert, docent bij deze AD en Wiebo Lamain, docent Social Work en beiden onderzoekers bij EnTranCe, lectoraat Communication, Behaviour & Sustainable Society. Ze zijn nauw betrokken bij de Werkplaats Sociaal Domein Noord.

Het lectoraat stond aan de wieg van de Social Fingerprint-aanpak: Deze aanpak helpt studenten en professionals om te begrijpen hoe bewoners tegen maatschappelijke vraagstukken aankijken: Wat speelt er in de buurt? Hoe breng je bewoners op de hoogte van plannen? Hoe motiveer je bewoners om mee te denken en mee te doen? Hoe zorg je dat ook professionals meewerken? Door vragenlijsten, interviews en gesprekken met stakeholders, waaronder bewoners, ontstaat een “social fingerprint” van een dorp, wijk of buurt. Deze informatie wordt vervolgens gebruikt om bewonersparticipatie effectief en passend vorm te geven. Hoewel de methode oorspronkelijk is ontwikkeld voor de energietransitie en duurzaamheidsvraagstukken, blijkt hij ook goed toepasbaar op thema’s als leefbaarheid en gezondheid.

Onderzoek, onderwijs en de praktijk komt samen: les in de wijk

En juist deze aanpak leren de studenten van de AD Participatie en Buurtontwikkeling nu in de praktijk: les in de wijk. Sarah: ‘We gaan met de eerstejaars studenten van de Ad opleiding Participatie & Buurtontwikkeling in het “vierde” Schilderskwartier in Groningen aan de slag met de Social Fingerprint-aanpak, waarbij de studenten op vier woensdagen ’s ochtends les krijgen in de wijk en ’s middags de wijk in gaan om met bewoners te spreken.’ Studenten volgen de opleiding vaak naast hun werk als bijvoorbeeld buurtsportcoach bij Vaart Welzijn in Assen of als medewerker bij Nationaal Coördinator Groningen. De buurtopbouwwerker van de wijk is uiteraard nauw betrokken, weet nog niet veel van de aanpak, maar zal aan het einde, naast een schat aan informatie over de wijk en de bewoners, ook veel weten over de Social Fingerprint aanpak en deze wellicht zelf kunnen inzetten. ‘Maar’, zo vertelt Sarah, ‘het voeren van gesprekken met bewoners vraagt specifieke vaardigheden. Daarom wordt er nu ook een training ontwikkeld om studenten hierin te ondersteunen.’

Kracht van het netwerk van Werkplaats Sociaal Domein Noord

Wiebo benadrukt met klem wat voor kracht eruit gaat van de Werkplaats Sociaal Domein Noord. ‘Door het netwerk van de werkplaats kunnen wij de Social Fingerprint methodiek veel breder inzetten. WSDN werkt als een vliegwiel: richting voorzieningen voor ouderen via de innovatiewerkplaats senioren, richting Meer Gezonde Jaren Appingedam. Wat een schat aan informatie rondom transitievraagstukken kunnen we binnenhalen. Maar niet alleen dat is wat de Werkplaats Sociaal Domein Noord zo waardevol maakt. Door ons, slechts  2 uur in de week vrij te maken, op kosten van de werkplaats, en ons ruimte en tijd te geven om in alle vrijheid met collega’s en in het werkveld samen te werken aan deze methodiek, levert zoveel winst op. Misschien niet direct in geld, maar wel in inzichten, mogelijkheden en extra (samenwerkings-)kansen. Gericht op  diverse transitievraagstukken.’

Gevoel van ‘we doen het met elkaar’

En dan terug naar de studenten van de AD. Die nu in het “vierde” Schilderskwartier in Groningen aan de slag gaan. Sarah: ‘Ik zou echt trots zijn als deze studenten aan het eind van de rit een waardevolle bijdrage hebben geleverd aan deze wijk: bewoners, organisaties en professionals in de wijk verbonden hebben. En dat de opbouwwerkers in de wijk de Social Fingerprint-aanpak kennen, kunnen toepassen en het hen én ons waardevolle informatie oplevert die we op een goede manier terug kunnen geven aan de wijk. Wiebo vult aan: ‘dat we met deze aanpak een structurele brug kunnen slaan tussen onderzoek, onderwijs en praktijk en een gevoel van ‘we doen het met elkaar’ ervaren.’
En dat dat gevoel wel goed zit, zal ongetwijfeld blijken op woensdag 10 december: dan leveren de studenten een bijdrage aan de Lichtjeswandeling ‘Vrede dichtbij in de Schilderswijk’. De opbouwwerker uit de wijk heeft hier samen met de bewoners van de Schilderswijk een jaar aan gewerkt. Om zo samen in de donkere dagen voor kerst mensen bij elkaar te brengen, talenten uit de wijk te ontdekken en elkaar te ontmoeten.