‘Ik ontwikkelde een methode om PFAS in de lucht te meten’

PFAS is een verzamelnaam voor een groep moleculen die de laatste jaren veel in het nieuws zijn. Ze worden veel gebruikt in allerlei producten, maar ze breken nauwelijks af en zijn daardoor op veel plekken in het milieu terecht gekomen. Zo vond drinkwaterbedrijf Vitens in 2023 dat grondwater op sommige locaties van de vier Waddeneilanden ook lage concentraties PFAS bevatte. Vitens wilde graag weten hoe deze stoffen het grondwater kunnen bereiken*. Daarom onderzocht Roderick Vrolijk, vierdejaars student Chemie, een manier om PFAS in de lucht te meten.

Roderick vond het een leuke uitdaging om Vitens bij deze vraag te helpen. 'De onderzoekers bij Vitens vermoeden dat de PFAS vanuit de Noordzee door aersolen via de lucht op de eilanden terecht kunnen komen. Maar Vitens doet normaal gesproken vooral onderzoek naar waterkwaliteit, dus meten van PFAS in lucht was een nieuw gebied. En het leek mij wel interessant om te werken aan een project dat zo dicht bij een echt probleem ligt, dus ik ging er graag mee aan de slag.'

In de literatuur

Om dit voor elkaar te krijgen moest Roderick eerst flink in de PFAS-literatuur duiken. 'Ik wist niet zo veel over PFAS, maar ik heb inmiddels wel ontdekt dat het heel interessant en heel belangrijk is.' In de huidige analysemethode voor watermonsters kan Vitens 44 verschillende PFAS varianten meten. 'Om PFAS in lucht te kwantifceren, gebruikten we een methode uit eerder onderzoek waarbij lucht wordt aangezogen door een zogenoemde Large Volume Air Sampler. Bij deze methode wordt PFAS gevangen op kwartsfilters.'

Rodericks taak was om ervoor te zorgen dat PFAS op het kwartsfilter goed geanalyseerd wordt, en dat de resultaten ook betrouwbaar zijn. 'Ik heb een serie aan experimenten uitgevoerd met verschillende soorten PFAS, en gekeken of de analyse steeds hetzelfde resultaat gaf.' Dat lukte heel aardig. 'Ik kon uiteindelijk 37 soorten PFAS goed onderscheiden.'

Gaat lukken

De komende maanden gaat Roderick afstuderen bij Vitens, waar hij zijn methode nog verder gaat testen: 'Vitens wil in september de metingen naar PFAS gaan doen, dus voor die tijd moeten we zeker weten dat het werkt.' Hij is optimistisch dat dat gaat lukken: 'Vitens moet het misschien nog een beetje optimaliseren, maar we hebben een mooie basis kunnen leggen.'

Wat hij na zijn afstuderen gaat doen weet Roderick nog niet: 'Voor mijn stage had ik nog niet zo nagedacht over werken bij een waterbedrijf, maar ik vind het wel een leuke wereld. En ik denk dat ik in dit veld ook wel veel kan betekenen als ik ooit terugga naar Aruba. Maar ik vind de biologische chemie ook heel interessant, dus alle kanten zijn nog mogelijk.'

*Dit onderzoek maakt deel uit van een groter onderzoek dat Vitens samen met het Duitse OOWV uitvoert in het kader van een Interreg A subsidie.