ECLIPS

Onderzoeksproject

Startdatum 01 september 2025

Expressie en Communicatieve participatie van Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften in Primair onderwijS.

Met ECLIPS streven we naar meer inclusief onderwijs voor leerlingen met een speciale ondersteuningsbehoefte op het gebied van communicatie en interactie (SOB-CI). We willen dit doen door het vergroten van het handelen van leraren om leerlingen met SOB-CI op de basisschool te ondersteunen in hun communicatieve participatie.

Samen met leerlingen met SOB-CI en leraren gaan we expressieve middelen ontwikkelen om de communicatieve participatie van deze leerlingen te vergroten.

Meer inclusief onderwijs voor leerlingen met speciale onderwijsbehoeften heeft hoge prioriteit op kennisagenda's voor het primair onderwijs (PO). Leerlingen met SOB-CI kunnen taalproblemen, gehoorproblemen of autisme hebben, maar het kan ook gaan om leerlingen die teruggetrokken of meertalig zijn. Uit onderzoek blijkt dat leerlingen met SOB-CI problemen hebben in de communicatieve participatie en het succesvol doorlopen van primair onderwijs. Ook blijkt dat leraren zich handelingsverlegen voelen om goed aan te sluiten bij hun ondersteuningsbehoefte, waardoor inclusief onderwijs onder druk komt te staan.

Er zijn sterke aanwijzingen dat communicatieve participatie kan worden gestimuleerd door inzet van expressieve middelen zoals schilderen, theater of muziek. Ook voor leraren lijkt het inzetten van expressieve middelen verrijkend te zijn om in te kunnen spelen op de diverse behoeftes van leerlingen.

Met het project ECLIPS willen we onderzoeken hoe expressieve middelen met ondersteuning van PO-leraren kunnen worden ingezet om de communicatieve participatie van leerlingen met SOB-CI te bevorderen.

Het doel van ECLIPS is om te onderzoeken hoe expressieve middelen met ondersteuning van leraren in het primair onderwijs kunnen worden ingezet om de communicatieve participatie van leerlingen met SOB-CI te bevorderen en het basisonderwijs succesvoller doorlopen kan worden.

We verwachten dat door het effectief inzetten van (extra) expressieve middelen, de communicatieve participatie van leerlingen met SOB-CI kan worden verbeterd. We hopen dat leerlingen hierdoor positieve communicatie-ervaringen en meer zelfvertrouwen krijgen en gemakkelijker vriendschappen leren maken. Door de nadruk op de problematiek weg te halen en leerlingen te laten 'spreken' via expressieve middelen kan de communicatieve participatie worden verbeterd.

Adequaat inspelen op speciale onderwijsbehoeften van leerlingen met SOB-CI is van groot belang voor het bereiken van meer inclusief onderwijs en het succesvol doorlopen van de basisschool. Veel leraren ervaren echter handelingsverlegenheid om aan te sluiten bij de verschillende behoeften van leerlingen. Leerlingen met SOB-CI ondervinden uitdagingen in het onderhouden van vriendschappen, het schoolse functioneren en hebben doorgaans weinig zelfvertrouwen en een laag welbevinden, waardoor zij obstakels ondervinden in de communicatieve participatie.

Met ECLIPS willen we bijdragen aan meer inclusief onderwijs voor leerlingen met SOB-CI door het vergroten van handelingsbekwaamheid van PO-leraren om leerlingen met SOB-CI te stimuleren in hun communicatieve participatie waardoor de basisschool soepeler doorlopen kan worden.